O czkawce na poważnie
Na temat czkawki krąży wiele interesujących teorii. Mówi się, że jest odpowiedzią organizmu na zimno albo głód. Jest wręcz uważana za magiczne zjawisko, bo może pojawić się wtedy, gdy nas ktoś wspomina. A jaka jest prawda?
Czym jest czkawka?
To mimowolny skurcz przepony i mięśni międzyżebrowych wywołany nagłym wdechem. Jej charakterystyczny odgłos powstaje na skutek zamknięcia głośni. Uznawana jest za odruch zapobiegający zachłyśnięciu. Najczęściej spowodowana jest szybkim i nadmiernym wypełnieniem żołądka.
Czy jest groźna?
Krótkotrwałe, samoograniczające się epizody czkawki są fizjologią. Problem zaczyna się wtedy, gdy trwa ona powyżej 48 godzin i powoduje zmęczenie oraz uniemożliwia przyjmowanie pokarmów. Nazywamy to wówczas czkawką przewlekłą, która w dalszej kolejności przyczynia się do utraty masy ciała, bezsenności i zaburzeń nastroju.
Jakie mogą być przyczyny czkawki przewlekłej?
Jest ich naprawdę dużo. Jedną z najczęstszych przyczyn jest rozdęcie żołądka. Ale podłoże tej dolegliwości to nie tylko choroby przewodu pokarmowego, ale także ośrodkowego układu nerwowego, narządów klatki piersiowej, zaburzenia metaboliczne, bądź nowotwory.
Należy zwrócić uwagę na przyjmowane leki, używki oraz choroby współistniejące.
Może być też tak, że wszystkie wykonane badania laboratoryjne i obrazowe są prawidłowe, a czkawka jest i nie pozwala dobrze funkcjonować. Powodem jej występowania może być lęk. Wówczas, dolegliwość ma wyraźny związek z czynnikami psychologicznymi, co bardzo ciężko jest czasami zaakceptować. Dana sytuacja wymaga konsultacji psychiatrycznej.
Jedną z głównych przyczyn uciążliwej czkawki jest rozdęcie żołądka, najczęściej związane z odbijaniem, czyli usunięciem przez usta połkniętego powietrza z żołądka lub przełyku. Nie całe powietrze ulega odbiciu i część dostaje się z powrotem do żołądka, powiększając znajdującą się w nim bańkę gazu. Zwykle nadmierne odbijanie nie jest wyrazem choroby przewodu pokarmowego. Wiąże się najczęściej z szybkim, łapczywym spożywaniem posiłku lub zaburzeniami nerwicowymi, w tym z aerofagią czyli połykaniem powietrza. Również napoje gazowane zwiększają objętość gazu w żołądku.
U niewielkiej grupy pacjentów nadmierne odbijanie może być spowodowane upośledzoną, powolną motoryką żołądka, bądź też obecnością przetoki okrężniczo -żołądkowej.
Jak sobie radzić z czkawką u najmłodszych?
U niemowląt z nawracającymi epizodami czkawki zaleca się karmienie w momencie spokoju dziecka, zanim będzie bardzo głodne. Często wystarczy zmiana pozycji dziecka do pionowej, która sprzyja wydostaniu się nadmiaru gazów z wypełnionego żołądka.
Co może złagodzić czkawkę?
Kardamon, z uwagi na właściwości przeciwskurczowe. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybiczne. Jest świetnym dodatkiem do kawy lub ciasta.
Pamiętaj!
- Przewlekła czkawka uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie i może prowadzić do zaburzeń odżywiania, snu i nastroju, dlatego czasami wymaga ona leczenia.
- Uciążliwa czkawka może mieć wiele przyczyn, od alkoholu, papierosów, rozdęcia żołądka, choroby wrzodowej, cukrzycy, stwardnienia rozsianego, po nowotwory szyi, płuc, przewodu pokarmowego lub mózgu.
- W razie nawracania epizodów czkawki, szczególnie przedłużających się, koniecznie zgłoś się do lekarza! Przewlekła czkawka może wymagać leczenia.
Źródła:
Więcej informacji o czkawce u dorosłych
Czkawka jako objaw zaburzeń nerwicowych i lękowych
Lek. Katarzyna Woźniak