Ale jaja! Czy jajka są zdrowe?
Zbliża się wielkanocny czas jedzenia jajek. Czy można je spożywać bez ograniczeń, czy jednak lepiej być ostrożnym nawet w Święta? Czy kobiety w ciąży mogą jeść jajka? Od jakiego wieku możemy je podać dziecku? Zapraszam na wielkanocno-medyczny artykuł!
Ile jajek można zjeść?
Co towarzystwo naukowe, to inna opinia. Przeglądając zalecenia z różnych krajów zobaczymy, że w Wielkiej Brytanii jajek można jeść ile dusza zapragnie, w Australii nie więcej niż 6 jajek tygodniowo, a w USA jedno jajko dziennie. Nie udało mi się odnaleźć oficjalnych zaleceń stworzonych w Polsce, ale wydaje się, że najczęściej w zaleceniach z innych krajów pojawia się jedno jajko dziennie.
W latach 70 opublikowano doniesienia, że należy ograniczyć spożycie jajek (do 2 na tydzień) bo mogą one wpływać na wzrost poziomu “złego” cholesterolu we krwi, a co za tym idzie zwiększenie ryzyka miażdżycy, udaru mózgu i wielu innych chorób układu sercowo-naczyniowego. Jednak po kilku latach ten pogląd się zmienił i teraz jajka nie są już wymieniane wśród pokarmów, których spożycie powinniśmy ograniczać.
Według badania naukowego z 2015 roku, nawet w przypadku osób o większym ryzyku wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, np. u osób z zespołem metabolicznym lub cukrzycą typu 2, spożywanie nawet 2 jajek dziennie, w porównaniu z osobami niejedzącymi ich wcale, nie tylko nie zwiększało stężenia LDL cholesterolu, ale także powodowało zmniejszenie niektórych wskaźników zapalnych we krwi.
W czasie zbliżających się Świąt śmiało możemy się jajkami częstować, chyba, że mamy na nie alergię! Jajka dosyć często wywołują objawy alergii i jeśli mamy stwierdzoną alergie pokarmową, to nawet jeśli zjemy tylko symboliczny kawałek, to i tak może to doprowadzić do wystąpienia objawów. Alergia na jaja szczególnie często występuje wśród dzieci.
U niektórych osób może objawiać się nawet wstrząsem anafilaktycznym. Częściej uczula białko jaja kurzego, jednak zdarzają się również uczulenia na żółtko.
Jaja i ciąża
Można, a nawet warto jeść jajka w ciązy, bo mają mnóstwo substancji odżywczych m.in. kwasu foliowego, który redukuje ryzyko rozwoju wad cewy nerwowej u płodu. Pytanie brzmi jednak w jakiej formie jeśc jajka, aby były bezpieczne? Jajko poddane obróbce termicznej np. ugotowane na twardo lub w postaci mocno ściętej jajecznicy jest jak najbardziej bezpieczne. Jednak, co do jajek surowych lub niedogotowanych, np. jajek na miękko lub lekko ściętej jajecznicy, zdania ekspertów są podzielone.
Większość artykułów w polskiej prasie medycznej na jakie trafiłam zaleca unikanie takich pokarmów. Jest to spowodowane ryzykiem zakażenia Salmonellą. Istnieją jednak brytyjskie rekomendacje, które zezwalają kobietom w ciąży na jedzenie nawet całkiem surowych jajek, jeśli tylko pochodzą one z pewnego źródła. Jest tam jednak zaznaczone, że jaja nie posiadające specialnego oznaczenia najwyższej klasy jakości, jaja innych gatunków ptaków niż kury oraz jaj pochodzące spoza Wielkiej Brytanie nie powinny być spożywane na surowo, ani w formie niedogotowanej.
Ja się na ocenianiu jajek nie znam, być może i w Polsce istnieją jajka z pewnego źródła, gdzie ryzyko zakażenia salmonellą jest znikome. Jednak sama, skoro nie potrafię ocenić jakie jajko jest bezpieczne, a jakie nie, to nie zdecydowałabym się na spożywanie ich na surowo będąc w ciąży. Całe szczęście na Wielkanoc jemy głównie jajka ugotowane na twardo, więc kobiety w ciąży raczej tego dylematu nie będą miały.
Jaja i dziecko
Dzieci mogą zacząć jeść jajka gdy skończą pół roku. Kiedyś rozgraniczało się to tak, by dzieci jadły żółtko jaja, gdy ukończą 6 miesięcy, ale całe jajko dopiero kiedy skończą 10 miesięcy. Późniejsze wprowadzenie do diety niemowlaka białka miało zmniejszyć ryzyko alergii. Jednak obecnie już się od tego odchodzi. Na podstawie badań, Komitet Żywienia ESPGHAN stwierdził, że odraczanie wprowadzania pokarmów potencjalnie uczulających, nie wpływa na zmniejszenie częstości występowania alergii.
Takie są oficjalne zalecenie dotyczące żywienia dzieci, ale czy można dać młodszemu dziecku kawałek jajka w ramach tradycji wielkanocnej? Trzeba zachować zdrowy rozsądek, jeśli do ukończenia wyznaczonego wieku brakuje np. 2 tygodnie, a tradycja jest dla nas bardzo ważna, to świat się nie zawali, gdy damy maluchowi kawałek jajka. Jednak podawanie jajka dziecku które ma dopiero kilka tygodni może być niebezpieczne, bo taki maluszek może się tym kawałkiem dosyć łatwo zakrztusić. Jak zawsze, trzeba zachować zdrowy rozsądek. Dziecko i tak nie będzie pamiętało czy mając 4 miesiące próbowało święconkę z pozostałymi domownikami, więc sugerowałabym trzymanie się tej bezpiecznej granicy 6 miesięcy.
Co do spożywania jaj na surowo oraz niedogotowanych, w przypadku dzieci zalecenia są takie same jak w przypadku kobiet w ciąży.
Źródła:
- Fuller N.R., Sainsburg A., Caterson I.D., Markovic T.P.: Egg consumption and human cardio-metabolic health in people with and without diabetes. Nutrients 2015; 7: 7399–7420
- Advisory Committee on the Microbiological Safety of Food: An update on the microbiological risk from shell eggs and their products
Lek. Katarzyna Woźniak